Het Heiligdom van de Madonna del Ghisallo
Het Heiligdom van de Madonna del Ghisallo, universele Patrones van de fietsers, is het spirituele referentiepunt voor fietsliefhebbers van over de hele wereld.
Een unieke plek, bewaarder van verhalen, emoties en devoties gerelateerd aan de wielersport. Hier, tussen memorabilia en herinneringen, leeft de ziel van een sport die bestaat uit inspanning, passie en legende. In 1949 werd, met een pauselijke bul van Pius XII, de Madonna del Ghisallo uitgeroepen tot Patrones van de Fietsers, wat de band tussen de heuvel en fietsers over de hele wereld versterkte. Kampioenen, liefhebbers en gelovigen doneren trofeeën, memorabilia zoals ex-voto’s en toewijdingen, ter ere van de wielersport, zijn mensen en zijn epische verhalen.
Sinds 1967 bewaakt en promoot de Gruppo Sportivo Madonna del Ghisallo het Heiligdom van de Madonna del Ghisallo, Patrones van de fietsers. Met evenementen en ceremonies houdt het de band tussen het Heiligdom en de wielerwereld levend, door historische memorabilia en herinneringen aan onvergetelijke kampioenen, uit het heden en verleden, te bewaren.
Steun de Gruppo Sportivo Madonna del Ghisallo: haar missie hangt ook van jou af. Draag jouw steentje bij om dit unieke erfgoed van devotie, geschiedenis en wielerpassie te beschermen.
Geschiedenis van de Ghisallo
De Ghisallo-heuvel
Het Heiligdom van de Madonna del Ghisallo staat op een gelijknamige heuvel in Magreglio, langs de weg van Vallassina van Erba naar Bellagio, dankzij de volksdevotie.
De Vallassina, tussen de Comomeer-takken van Como en Lecco, biedt fascinerende landschappen; groepen huizen komen tevoorschijn uit het groen tussen de onregelmatige bergen.
Kastanjebossen en weiden waren de belangrijkste bronnen van levensonderhoud, met de rivier de Lambro die ontspringt in deze bergen en uitmondt in de Po.
Vanuit Canzo kwam men aan in Magreglio, met de kleine kerk van de Madonna del Ghisallo die een spectaculair uitzicht bood op een tak van het Comomeer, de Grigne, de Legnone en de Engadin. Voorbij de bronnen van de Lambro lag de “Pietra Luna”, een zwerfkei, en vanaf de top van San Primo zag men het hele Lario.
De dialectnaam “Magrej” kan afgeleid zijn van “Macrilium”, wat een minder vruchtbare plaats aangeeft. De aartsbisschop van Milaan kende in 1570 steun toe aan de parochie, daarbij opmerkend dat deze bergachtig en onvruchtbaar van aard was.
De oorsprong
In Italië was het eeuwenlang gebruikelijk om op hoogtes, paden en op pittoreske plaatsen heilige tekens te plaatsen om de bewoners en reizigers te beschermen. In deze regio getuigen talrijke kapellen en bidplaatsen van een solide christelijk geloof, mede dankzij het werk van Sint Miro (Canzo, 1336-1381).
De traditie vertelt dat het heilige beeld in het Heiligdom van Ghisallo jaren geleden in de bossen werd gevonden, wat veiligheid bood in een destijds gevaarlijk gebied. Een zekere graaf Ghisallo, bedreigd door rovers tijdens een jachtpartij, wendde zich tot de Madonna van de Icoon die hij kort daarvoor had ontmoet, en redde zo zijn leven. Vanaf dat moment werd de afbeelding de Madonna del Ghisallo genoemd en vereerd.
Het eerste zekere historische bewijs van het Heiligdom dateert van juli 1623, toen de inwoners van Magreglio toestemming kregen om de Heilige Mis te vieren in de Kapel gewijd aan de Heilige Maagd Maria, die zij hadden herbouwd. Later, in 1660, stelde priester G.B. Bonanome een legaat in voor de Missen van het Heiligdom, en in 1681 werd de kerk verrijkt met een portiek met drie bogen.
Vanaf 1706, dankzij de mogelijkheid om regelmatig deel te nemen aan religieuze diensten en de betoverende locatie, werd het kleine Oratorium een referentiepunt en een steeds vaker bezochte pelgrimsplaats. Kleine transformaties en aanpassingen hebben het huis van Maria, zoals we het nu kennen, vormgegeven. <br> In het heiligdom vinden we Maria aan het altaar, die het Kind Jezus voedt in een afbeelding van een anonieme 16e-eeuwse schilder. Dit werk straalt sereniteit en vertrouwen uit. <br> Marias liefdevolle gezicht lijkt de ziel van de bezoekers te doorgronden en troost te bieden. Het Kind, met de hand opgeheven in zegengebaar, belooft een begripvolle broer te zijn in vreugde en verdriet.
Dit heiligdom is geen museum, maar de woning van een liefdevolle Moeder. Als je in Marias ogen kijkt, vind je de kracht om je weg voort te zetten. Op deze gebedsplaats beantwoordt Maria de oprechte smeekbeden van de gelovigen, en schenkt zij genade en genezing. Hier wordt iedereen met tederheid ontvangen en geliefd.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog, ondanks de moeilijkheden veroorzaakt door de oorlog zelf, werd het Heiligdom een toevluchtsoord en een gebedsplaats voor degenen die hulp van boven zochten. De gemeenschap kwam bijeen om te vragen om het einde van de oorlog, en in 1944 legden ze een collectieve gelofte af. Sindsdien komt de lokale gemeenschap elke eerste zondag van oktober in processie samen voor een plechtige dankmis voor de vrede.
Als teken van dankbaarheid wordt de Madonna gekroond met een gouden kroon, gesmolten uit sieradendonaties van bewoners en bezoekers. Dit kerkje tussen de bergen is een centrum van Mariaverering geworden, een plaats van bescherming en troost voor iedereen die het zoekt. Pelgrims staan stil voor het geruststellende beeld van de Madonna, een terugkeer naar het ouderlijk huis voor een altijd nostalgische, verrijkende en unieke ontmoeting met hun spirituele Moeder.
Don Ermelindo
Don Ermelindo Viganò, geboren in 1906 in Mediglia (Milaan), speelde een belangrijke rol in de geschiedenis van het Heiligdom van Ghisallo. Na verschillende ervaringen als vicerector en geestelijk vader, verhuisde hij tijdens de Tweede Wereldoorlog met de Martinitt van Milaan naar Pian Rancio. Van 1944 tot 1985 bekleedde hij de functie van pastoor en rector van het Heiligdom van Magreglio, en transformeerde het in een referentiepunt voor fietsers. Don Ermelindo had een gedurfde visie: hij wilde het Heiligdom verheffen tot “Heiligdom van het Italiaanse Wielrennen” en de Madonna uitroepen tot “Patrones van de wielrenners”.
Dit idee ontstond tijdens de Ronde van Lombardije in 1947, toen de Ghisallo de meest veeleisende uitdaging voor de fietsers van die tijd vertegenwoordigde. De priester observeerde de renners die het kruisteken maakten voor de kapel van de Madonna en begreep de betekenis van dat gebaar. Hij besloot de Madonna tot Beschermvrouwe van de fietsers te maken, vereerd in het Heiligdom.
Don Ermelindo betrok talloze kampioenen zoals Coppi, Bartali en Baldini, organiseerde races en zorgde voor de doortocht van de Giro d’Italia en de Ronde van Lombardije over de Ghisallo. Hij promootte het monument voor de fietser en vele andere initiatieven om het historische, morele en religieuze erfgoed van de streek te behouden.
Deze fervente priester vierde, naast het promoten van sport, elke augustus de dag van de zieken in het heiligdom en bood troost en hoop aan zowel de zieken als degenen die vrede zochten.
De proclamatie tot Patrones van het Italiaanse Wielrennen
In 1947 organiseerde de vereniging “Pro Magreglio” in Magreglio een sportevenement dat werd afgesloten met een religieuze ceremonie in het Heiligdom van de Madonna del Ghisallo. De alpinistenkapelaan, Don Carlo Gnocchi, wijdde de Maagd in de naam van de aanwezige sporters, waaronder enkele kampioenen.
Deze gebeurtenis ontketende een keten van gebeurtenissen. In september 1947 schreef Don Ermelindo aan Kardinaal Schuster, met het verzoek om de Madonna del Ghisallo tot Patrones van het Italiaanse Wielrennen uit te roepen.
Het verzoek werd positief ontvangen en door de paus ondersteund.
In juni 1948 ontmoette een delegatie de paus en verkreeg zijn officiële toestemming. De manifestatie werd gepland voor 13 oktober 1948, inclusief de aankomst van de lamp die door Italiaanse fietsers aan de Madonna werd aangeboden als onderdeel van een fietstoeristische bijeenkomst. Het programma voorzag dat op 13 oktober Pius XII de fakkel zou aansteken en aan de fietsers zou overhandigen, die vanaf de Sint-Pietersbasiliek zouden vertrekken en op 14 oktober de Dom van Florence zouden bereiken. Op 15 oktober zouden ze van de Dom van Florence naar de Dom van Bologna rijden, op 16 oktober van de Dom van Bologna naar de Dom van Milaan en op 17 oktober zouden ze aankomen bij het Heiligdom van Ghisallo.
In juni 1948 ontmoette een delegatie de paus en verkreeg zijn officiële toestemming. De manifestatie werd gepland voor 13 oktober 1948, inclusief de aankomst van de lamp die door Italiaanse fietsers aan de Madonna werd aangeboden als onderdeel van een fietstoeristische bijeenkomst.
Het programma voorzag dat op 13 oktober Pius XII de fakkel zou aansteken en aan de fietsers zou overhandigen, die vanaf de Sint-Pietersbasiliek zouden vertrekken en op 14 oktober de Dom van Florence zouden bereiken. Op 15 oktober zouden ze van de Dom van Florence naar de Dom van Bologna rijden, op 16 oktober van de Dom van Bologna naar de Dom van Milaan en op 17 oktober zouden ze aankomen bij het Heiligdom van Ghisallo.
De zegening van de fakkel op 13 oktober 1948 door Pius XII in Castel Gandolfo is een belangrijk moment. De votieflamp, gemaakt door de beeldhouwer Carmelo Cappello, is 1,40 meter hoog en staat op een bronzen stele. Rond de lamp zijn vier historische voorstellingen van het Italiaanse wielrennen gebeeldhouwd.
Het plein
Het plein voor het Heiligdom biedt een panoramisch uitzicht over het Comomeer en de omliggende bergen, met de Grigne op de voorgrond en de besneeuwde toppen van Engadin in de verte. In 1973 werd naast het Heiligdom een monument ter ere van fietsers opgericht. Het is gemaakt van brons, weegt 400 kg en werd gezegend op 15 juli 1973. Het stelt de strijd tussen overwinning en nederlaag voor, met het gebaar van een winnaar die de finishlijn overschrijdt en zijn arm omhoog steekt, en een andere uitgeputte fietser. Een inscriptie van Bruno Raschi stelt dat de fiets een instrument van oefening en verheffing in het leven is.
Voor de kerk staan marmeren zuilen die belangrijke figuren herdenken die verbonden zijn met het Heiligdom, zoals Emilio Colombo, Fausto Coppi, Don Ermelindo, Gino Bartali en Alfredo Binda. In 2011 werd een stele toegevoegd ter nagedachtenis aan Alfredo Binda, bekend om zijn geloof en zijn bijdrage aan de wielersport. In 2015 werd een stele opgericht ter ere van Don Luigi Farina, twintig jaar lang rector van het Heiligdom en biechtvader van de fietsers. Nabij het fietsersmonument bevindt zich een gedenksteen gewijd aan Vincenzo Torriani.
In 1979 werd een historische gebeurtenis gevierd: de verbroedering tussen de heiligdommen van de Madonna del Ghisallo en de Zwarte Madonna van Częstochowa. Dit evenement werd gemarkeerd door een religieuze ceremonie die op 22 september in de Poolse kerk plaatsvond en een privé-audiëntie bij paus Johannes Paulus II op 26 september. Tijdens die laatste gelegenheid werden twee perkamenten met het zegel en de handtekening van paus Wojtyla overhandigd om de verbroedering officieel te maken. Een Poolstalige kopie werd naar de rector van Częstochowa, pater Joseph Frank, gestuurd, terwijl de andere, in het Italiaans opgestelde, in handen bleef van de rector van de Madonna del Ghisallo, don Ermelindo Viganò. Deze laatste werd de volgende ochtend tijdens de afsluitende viering aan het publiek gepresenteerd.
Hoewel er vele jaren zijn verstreken sinds deze historische gebeurtenis, toont de constante stroom van pelgrims en toeristen aan hoe levendig en betekenisvol deze geloofsbeleving nog steeds is. De hoop is dat deze uniciteit in de toekomst mensen die deze speciale plek bezoeken zal blijven inspireren en raken. Het heiligdom biedt een oase van rust en vrede, met een adembenemend natuurlijke achtergrond die varieert van het blauw en groen van de lucht en het meer tot betoverende winterse landschappen. Binnen in het heiligdom blijven jong en oud gefascineerd en ontroerd door de schoonheid en spiritualiteit ervan.
De estafette
Een estafette van fietsers, waaronder Gino Bartali, Fausto Coppi, Adolfo Leoni, Vito Ortelli, Mario Ghella en Guido Messina, vertrok op 13 oktober vanuit de Duomo van Milaan en arriveerde vier dagen later in Ghisallo, met de fakkel. Deze lamp, die constant brandt voor de Madonna, symboliseert de toewijding van de fietsers en herdenkt de gevallenen.
Het parochieblad van Magreglio, “Fiaccola sul Colle” (Fakkel op de Heuvel), beschrijft de gebeurtenis als een plechtige dag voor het Heiligdom van Ghisallo, wat het begin markeert van een nieuwe geschiedenis waarin het Italiaanse wielrennen en het Heiligdom met elkaar verweven zijn. De Madonna lijkt haar nieuwe beschermelingen met een glimlach te verwachten, en de kerk is versierd met podia, altaren, luidsprekers en bloemen. De gemeenschap mobiliseert zich met religieuze diensten, missen en muziek.
Om 10:30 uur arriveert de estafette met de vlam, geleid door Gino Bartali en Fausto Coppi, gevolgd door andere fietsers. Ze dragen de Lamp met vreugde en devotie en lezen een akte van toewijding van de fietsers aan de Patrones voor. Dit symbolische gebaar onderstreept het belang van de Madonna del Ghisallo als Patrones van de Italiaanse fietsers, met dankbaarheid ontvangen door de gemeenschap.
In 1949 verklaarde Pius XII de Madonna del Ghisallo tot “Patrones van de Fietsers” middels een breve. Het document erkent de vlam die hij het jaar ervoor aanstak, symbool van Mariaanse devotie in de harten van de fietsers. Op verzoek van de Italiaanse Velocipedisten Unie, en in overeenstemming met Kardinaal Schuster van Milaan, werd de Madonna del Ghisallo verheven tot de belangrijkste Hemelse Patrones van de Italiaanse Fietsers en vervolgens van het internationale wielrennen met dezelfde titel.
Toewijding en genegenheid
Aanvankelijk dachten velen dat alleen toegewijde sporters zoals Gino Bartali de Madonna del Ghisallo als hun beschermvrouwe eerden. Ze hadden het mis, want de eersten die in de Madonna del Ghisallo als beschermvrouwe geloofden, waren juist de kampioenen die zich in de meest dramatische momenten van hun carrière aan haar aanbevalen. Hun talrijke ex-voto’s die het heiligdom sieren, bevestigen dit. Don Ermelindo, een scherp waarnemer die hen aan de voeten van de Madonna ziet terugkeren, is er zeker van dat dit kleine zaadje van toewijding vrucht zal dragen. Zijn overtuiging is dat de terugkeer op zich al een daad van geloof en toewijding is: “Jongeren komen bidden omdat ze geïnspireerd zijn door kampioenen, ouderen wenden zich tot de Madonna omdat ze zo lang mogelijk willen blijven fietsen.” <br> Binnen in het Heiligdom herbergt een kleine ruimte een ontelbaar aantal ex-voto’s. Kampioenen zoals Coppi, Bartali en Magni hebben hun zegevierende fietsen aan de Madonna geschonken, en anderen, zoals Eddy Merckx, Gianni Motta, Felice Gimondi, Bernard Hinault, Francesco Moser, Maurizio Fondriest, Miguel Indurain, Gianni Bugno, Johan Museuw en Fabio Casartelli, volgden hun voorbeeld. Getuigenis van geloof zijn ook de fiets van de Bersaglieri uit de Eerste Wereldoorlog, die van Alfonsina Strada, de eerste vrouw in de Giro d’Italia in 1924, en van Evelina Bianchetti, die omkwam bij een verkeersongeval. Aanvankelijk stonden deze fietsen op de grond, maar toen het zadel van Magni’s fiets verdween, besloot Don Ermelindo ze aan de muren te hangen die al bedekt waren met ex-voto’s. <br> De truien van kampioenen zoals Binda, Bartali, Coppi, Gimondi, Moser en vele anderen werden eveneens tentoongesteld als teken van devotie. Jacques Goddet, bekend als de “Patron” van de Tour de France, had een gele trui op zijn naam geschonken. Het nieuws over de Madonna del Ghisallo als Patrones van de fietsers trok fietsers en sporters uit heel Europa aan, zoals blijkt uit de gedenkplaten en certificaten aan de muren van het Heiligdom. <br> De lampen van de regionale comités, de vlaggetjes, de foto’s, de affiches en andere vormen van devotie nodigen bezoekers uit om een gedachte en een gebed aan de Madonna te richten. Aan de linkermuur herdenken twee gedenkplaten de fietsers die tijdens races zijn omgekomen, wat het offer van hun jonge levens benadrukt. Don Ermelindo merkt met troost op dat veel fietsers van verschillende categorieën, jong en oud, Italiaans en buitenlands, het Heiligdom bezoeken, niet alleen om naar hun Patrones te pelgrimeren, maar ook om troost en inspiratie te vinden in het prachtige panorama van de Lombardische Voor-Alpen, tegenover de Grigne en de meren. Op deze plek zoeken ze niet alleen fysieke rust voor vermoeide ledematen, maar ook de morele kracht om de uitdagingen en teleurstellingen van het leven aan te gaan.